โดย…..คมดงเสือ (6 ธ.ค.55)
ปีใหม่ พ.ศ.ใหม่ 2555 ที่ผ่านมา ผมได้เดินทางกลับไปเที่ยวบ้านนา บ้านเรา เหมือนเช่นทุกๆปีที่ผ่านมา และได้ร่วมกินเลี้ยงสังสรรค์ปีใหม่กับครอบครัว และเพื่อนบ้าน อย่างมีความสุข เฉกเช่นกับทุกครอบครัวที่ในปีใหม่แต่ละครั้งจะมีความสุขกับครอบครัว คล้ายกับวันครอบครัวเหมือนกันครับ ซึ่งบรรยากาศเช่นนี้ของคนไทย ปีหนึ่งจะมีเพียง 2 ครั้งเท่านั้น ก็คือ เทศกาลปีใหม่ และสงกรานต์ ที่ทุกจะได้กลับบ้าน ไปอยู่กับบ้าน อยู่กับครอบครัวของตนเอง ได้พักผ่อน
แต่ปีใหม่ปีนี้หลังจากผมอยู่กับที่บ้านนา บ้านเรา ได้ 2 วันก็ได้เดินทางไปบ้านแม่ของแฟนผมที่ บ้านใหม่ชัยมงคล อ.ทุ่งเสลี่ยม จ.สุโขทัย เพื่อสวัสดีปีใหม่ครอบครัวของแฟนผมเช่นกัน และในครั้งนี้ ผมได้มีโอกาสร่วมประเพณีท้องถิ่นทางภาคเหนือที่น่าสนใจไม่น้อย คือ ประเพณีสู่ขวัญ ซึ่งแต่ทางละท้องถิ่นจะไม่เหมือนกันนะครับ โดยเฉพาะทางภาคเหนือ จากคำบอกเล่า อ.ทุ่งเสลี่ยม จ.สุโขทัย นั้น ส่วนใหญ่จะเป็นคนเหนือ อพยพมาอยู่ เนื่องจากติดกับ อ.เถิน จ.ลำปาง ไม่กี่กิโลกเมตร
แม่แฟน(แม่ยาย) ของผม ได้ทำพิธีสู่ขวัญให้ผมกับแฟน เพราะเห็นว่าตั้งแต่ได้ครองเรือนกันมาร่วม 7 ปี ยังไม่ได้สู่ขวัญ หรือ เรียกขวัญ ตามประเพณีของคนเหนือกันเลย ในโอกาสที่เหมาะเจาะในช่วงปีใหม่ จึงได้เชิญหมอสู่ขวัญประจำหมู่บ้านมาทำพิธีให้ โดยสิ่งของที่ทำพิธีสู่ขวัญ นั้น ก็มีไม่มาก และไม่ยุ่งยาก สิ่งแรกที่ผมเห็นก็คือ กระทงใส่อาหาร 9 ช่อง ที่ทำจากกาบกล้วย บายศรี คนละ 1 ชุด และที่แปลก ผมไม่เคยเห็น นั้นก็คือ การนำไม้มงคล มาทำเป็นซุ้มกระโจม 3 เหลี่ยม จากนั้นก็จะกระทำพิธี สวดมนต์ เรียกขวัญ เพื่อความเป็นสิริมงคล โดยทุกๆ ปี คนที่นี้ เขาจะกระทำกันเป็นประจำ และที่นี้ บ้านใหม่ชัยมงคล ของ อ.ทุ่งเสลี่ยม เขาจะกระทำกันง่ายๆ แต่เมื่ออยู่พิธีแล้ว จะรู้สึกถึงความเป็นมนต์ขลังของพิธีมากทีเดียว
ผมได้สืบค้นข้อมูลทราบว่า ประเพณีสู่ขวัญ เป็น ประเพณีทำกันอย่างกว้างขวาง คำว่า”ขวัญ”นั้นเชื่อว่าเป็นสิ่งไม่มีตัวตนคล้ายกับจิตหรือวิญญาณแฝง อยู่ในตัวคนและสัตว์ ตั้งแต่เกิดมาทุกคนมีขวัญกันทั้งนั้นและในบางแห่งเรามักแปลว่า “กำลังใจ” ก็มีคำว่า “ขวัญ” ยังมีความหมายอีกว่าเป็นที่รักที่บูชา เช่นเรียกเมียที่รักว่า “เมียขวัญ” หรือ “จอมขวัญ” เรียกลูกรักหรือลูกแก้วว่า “ลูกขวัญ” สิ่งของที่ผู้เคารพรักใคร่นับถือกันนำมาฝาก นำมาให้เพื่อเป็นการทะนุ ถนอมน้ำใจกันเราก็เรียกว่า “ของขวัญ” ดังกล่าว
/////