องค์การบริหารส่วนตำบลสมอแข โดยกองสวัสดิการสังคม จัดโครงการ “ปันสุขเพื่อน้อง อิ่มท้องตามรอยวิถีพอเพียง” สืบสานพิธีแรกดำนา เชิญปราชญ์ชาวบ้านทำพิธีขอขมาเจ้าที่และแม่พระธรณี ณ แปลงนาสาธารณะขนาด 6 ไร่ โดยผลผลิตที่ได้จะนำไปมอบให้โรงเรียนและใช้เป็นทุนการศึกษาแก่เยาวชนในตำบล
วันที่ 30 กรกฎาคม 2568 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่แปลงนาสาธารณะ “นาสามวิหาร” หมู่ 6 บ้านเนินมะคึก ตำบลสมอแข อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก นางสาวนวิมล โพธิ์ทอง เจ้าหน้าที่กองสวัสดิการสังคม อบต.สมอแข พร้อมด้วยนางไพร คล้อยชาวนา ปราชญ์ชาวบ้าน ต.สมอแข และเจ้าหน้าที่ นักเรียน และเด็กจากศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ต.สมอแข ร่วมจัดกิจกรรมพิธีแรกดำนา ภายใต้โครงการดังกล่าว ซึ่งจัดต่อเนื่องมาเป็นปีที่ 3
พิธีแรกดำนาเป็นพิธีกรรมโบราณของชาวนาเพื่อบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์และแม่โพสพ ก่อนการปักดำกล้าข้าวในแต่ละปี ซึ่งตรงกับช่วงเดือน 9 ตามปฏิทินไทย หรือเดือนสิงหาคมของปฏิทินสากล ปีนี้มีตัวแทนผู้สูงอายุและลูกหลานในชุมชนเข้าร่วมพิธีกันอย่างอบอุ่น
นางสาวนวิมล เปิดเผยว่า โครงการนี้เป็นกิจกรรมเกษตรอินทรีย์ที่ผสมผสานเทคโนโลยีสมัยใหม่กับวิถีดั้งเดิม โดยปราชญ์ชาวบ้านในพื้นที่ทำหน้าที่ประกอบพิธี ถือเป็นการถ่ายทอดความเชื่อและความเคารพต่อผืนแผ่นดินแก่เยาวชน ผ่านการเรียนรู้วิถีชาวนาและภูมิปัญญาท้องถิ่น
ข้าวที่ปลูกเป็นพันธุ์หอมมะลิ 105 ปลอดสารพิษ ผลผลิตจะถูกสีเป็นข้าวสารจำหน่ายภายในชุมชน รายได้มอบเป็นทุนการศึกษาให้เด็กใน 10 หมู่บ้าน โดยผู้สูงอายุในแต่ละหมู่บ้านเป็นผู้คัดเลือกผู้รับทุน รายละ 500 บาท ปีที่ผ่านมา สามารถมอบทุนได้ถึง 45 ทุน ปกติกิจกรรมดังกล่าวจะใช้วิธีดำนำใช้กำลังคน แต่ในปีนี้ใช้รถทางการเกษตรดำนา แทน
นางไพร คล้อยชาวนา ปราชญ์ชาวบ้านตัวแทนผู้สูงอายุ กล่าวว่า “พิธีแรกดำนาเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย ก่อนลงมือดำนาเราจะตั้งฉัตรไม้ไผ่ บูชาเจ้าที่และแม่โพสพ พร้อมกล่าวคำขอขมา ขอให้ผลผลิตงอกงาม ปราศจากโรคและแมลง” โดยเครื่องบูชาประกอบด้วยต้นกล้า ฉัตรไม้ไผ่ “ตะเหล๋ว” หมาก พลู ปูน และกระทงข้าวสุกกับยำพื้นบ้าน เพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งความเคารพต่อผืนดิน
กิจกรรมนี้ไม่เพียงช่วยอนุรักษ์ประเพณีเกษตรกรรม แต่ยังปลูกฝังเยาวชนให้เห็นคุณค่าของการทำนาและการพึ่งพาตนเอง ผลผลิตที่ได้จึงมีความหมายทั้งในแง่การสร้างทุนการศึกษาและการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นให้คงอยู่ต่อไป
/////////